Wat is digitale ruis?

Een veelvoorkomend begrip binnen de digitale fotografie is ‘digitale ruis’. Maar wat is dit eigenlijk? En hoe ontstaat digitale ruis? Digitale ruis herken je doordat er in de foto afwijkingen te zien zijn in de vorm van willekeurige blauwe of rode pixels tussen de pixels met de juiste kleuren of in de vorm van extra pixels met verschillende grijswaarden.

Hoe ontstaat digitale ruis?
Digitale ruis ontstaat bij de omzetting van licht in de sensor van de camera. Het analoge licht (fotonen) dat bij het fotografen op de sensor valt wordt hier omgezet naar een digitaal signaal (elektronen). Het licht op de sensor wordt opgevangen door miljoenen pixels. Elke pixel vangt een klein gedeelte van het licht op. Hoe meer licht er op elke pixel valt, hoe mooier de foto. Maar de fotonen vallen niet gelijkmatig op de pixels, maar willekeurig. Niet elke pixel verwerkt daardoor evenveel fotonen. Onder bepaalde omstandigheden kan dit kleine afwijkingen veroorzaken in het omzetten van het licht. Er worden dan minder fotonen gelijkmatig verwerkt, waardoor de digitale ruis toeneemt. De donkere delen van een foto hebben sneller last van ruis.

NB: werk je niet in RAW-formaat dan leidt het comprimeren van het beeld naar JPEG nog eens tot extra afwijkingen.

Oorzaken digitale ruis
Er zijn verschillende factoren die van invloed zijn op het ontstaan van ruis bij digitale fotografie:

• Sensorgrootte
Hiervoor geldt; hoe meer megapixels, hoe minder ruimte elke pixel op de sensor heeft, waardoor de beeldkwaliteit minder zal zijn. Kleinere pixels vangen minder fotonen op, waardoor ze ruisgevoeliger zijn. Een 14 megapixel sensor leidt daardoor sneller tot digitale ruis dan een 10 megapixel sensor.

• ISO-waarde
Bij slechte lichtomstandigheden stelt een fotograaf meestal een hogere ISO-waarde in om zo ook de donkere gedeelten scherp in beeld te kunnen brengen. Het versterkt alle digitale lichtsignalen; er wordt hierbij geen verschil gemaakt tussen de daadwerkelijke gegevens van de foto en de ruis, waardoor de digitale ruis sneller zichtbaar wordt. De kunst is om een middenweg te vinden tussen scherpte en belichting.

• Lange sluitertijden
Door een lange sluitertijd krijgt de sensor van de camera veel meer signalen binnen dan bij een standaard sluitertijd. De camera heeft moeite met het verwerken van deze signalen waardoor er meer ruis ontstaat.

• Nabewerking
Ook de nabewerking heeft invloed op het zichtbaar worden van ruis in de foto. Wanneer je tijdens de nabewerking donkere delen van de foto lichter probeert te maken, zal je sneller ruis zien. Wanneer je in RAW-formaat hebt gefotografeerd zul je hier minder snel last van krijgen, omdat er binnen dit formaat meer lichttinten voorhanden zijn.

Ruis voorkomen en verminderen
Ruis in je foto is niet altijd helemaal te vermijden of te voorkomen. Je kunt ruis beperken door je camera-instellingen zo goed mogelijk op de situatie af te stemmen. Daarnaast beschikken sommige camera’s over een ruisreductie-functie en er bestaat ook speciale ruisreductie software. Wil je alles weten over fotografie? Volg dan de praktische cursus fotografie van de Fotografie Academie.

Comments

comments