Regen en regendruppels fotograferen

Houd je ook zo van regen? De meeste mensen zullen niet instemmend antwoorden op deze vraag. Maar een regenbui kan ook juist iets heel esthetisch hebben en allerlei gevoelens opwekken; van somberheid tot nostalgie en van razernij tot frisheid. Veel fotografen laten zich graag inspireren door het weer en weten onder de meest barre weersomstandigheden de mooiste plaatjes te schieten. Aangezien het in ons landje veel regent, is het een goed idee om hiermee als fotograaf eens te experimenteren.

Hoe fotografeer ik stromende regen?
Stromende regen vastleggen op een foto is niet gemakkelijk. Om scherpte in je foto te krijgen dien je onder deze omstandigheden een langere sluitertijd in te stellen. Maar hoe lang moet die sluitertijd precies zijn? Daar kunnen we geen standaard antwoord op geven, omdat iedere regenbui anders is. Het hangt van de grootte en het gewicht van de regendruppels af hoe snel de regen valt. Je zult moeten experimenteren met wat de meest ideale sluitertijd is voor de regenbui die je wilt fotograferen. Hoe meer je oefent, hoe sneller je hier oog voor zult krijgen. Bij een te korte sluitertijd zul je de regen nauwelijks kunnen waarnemen op de foto. Stel je de sluitertijd te lang in, dan zul je een grijze waas krijgen en mogelijk bewegingsonscherpte. De bewegingsonscherpte kun je voorkomen door vanaf een statief te werken. Je hebt de juiste sluitertijd gevonden als je op de foto de regen duidelijk ziet vallen in de vorm van korte streepjes.

Hoe fotografeer ik regendruppels?
Iedereen heeft vast weleens een foto gezien met een close-up van een regendruppel, bijvoorbeeld van een regendruppel op een grassprietje of een regendruppel die op een bloemblad kleeft; dit geeft een prachtige aanblik. Maar hoe krijg je dit als fotograaf voor elkaar. Op de eerste plaats moet je zo ver mogelijk inzoomen. Om vervolgens de regendruppel naar de voorgrond te halen stel je een groter diafragma in; de achtergrond zal hierdoor enigszins vervagen. Voor het maken van dit soort foto’s is ook een 50 mm portretlens zeer geschikt. Hiermee kun je foto’s van dichtbij gemakkelijker scherp krijgen.

Praktische tips
Hoewel het misschien erg verleidelijk is, kun je foto’s van een regenbui beter niet vanachter het vensterglas maken. Het raam zal ervoor zorgen dat je foto niet goed scherp is en de flits kan weerspiegelen in het glas. Ga je de regen in, dan betekent dit wel dat je maatregelen moet nemen om je camera tegen het water te beschermen. Een beetje motregen kan geen kwaad, maar een fikse regenbui die direct op je camera valt, kan veel schade aanrichten. Het beste is als iemand je zou kunnen assisteren door een paraplu boven jou en je camera te houden. Je kunt je camera ook in een plastic zak stoppen met een gat voor de lens. Wil je het helemaal professioneel aanpakken, schaf dan een speciale regenhoes voor je fotocamera aan. Een ander goed idee is dat je tevens een zonnekap op de lens plaatst, zodat het water niet direct op de lens valt. Na afloop is het belangrijk dat je de lens, de geheugenkaart en de batterij uit je camera haalt en op kamertemperatuur te drogen legt.

Wat maakt zwart-wit fotografie zo interessant?

Zwart-wit fotografie kan een interessante aanvulling zijn op je bestaande fotografie vaardigheden. Er komt bij het maken van zwart-wit foto’s vast meer kijken dan je op voorhand misschien dacht. Het is niet alleen simpelweg kleur weglaten. Zwart-wit fotografie kent zijn eigen specifieke aandachtspunten, effecten en toepassingen. We nodigen je hier uit voor een korte inleiding in de zwart-wit fotografie.

Geschiedenis zwart-wit fotografie
De allereerste foto’s waren allemaal in zwart-wit. De kleurenfotografie deed pas in de jaren ’30 van de vorige eeuw zijn intrede, maar het duurde nog lang voordat kleurenfotografie wijdverbreid was onder de mensen. Zwart-wit foto’s waren namelijk veel goedkoper. Toen kleurenfotografie voor steeds meer mensen toegankelijk werd, daalde de populariteit van zwart-wit foto’s, maar ze zijn nooit van het toneel verdwenen. We zien ze nog dagelijks in de gedrukte kranten en ook kunstenaars waarderen nog steeds de unieke kenmerken van zwart-wit fotografie.

Zoek naar contrast
Wat zwart-wit fotografie zo interessant maakt, is dat je op een hele andere manier moet gaan kijken. Vergeet kleur! In een wereld waar onze blik geleid wordt door kleur is het niet eenvoudig om goede zwart-wit foto’s te maken. Je moet als fotograaf jezelf aanleren om door een ‘zwart-wit lens’ te kijken. Wanneer we niet meer op kleuren mogen letten om accenten te leggen in de foto, moeten we gaan letten op contrast. Zwart-wit foto’s hebben van nature meer contrast. Het oog van degene die de foto aanschouwt, wordt niet meer geleid door kleur, maar gaat op de eerste plaats op zoek naar contrast om te ontdekken wat de foto hem wil ‘vertellen’.

Aandacht voor vormen en patronen
Kleur in foto’s leidt ook onze aandacht af van vormen en patronen. Bekijk eens de foto’s die je op je computer hebt opgeslagen in kleur en maak er vervolgens zwart-wit versies van. Welk effect heeft dit? Je zult zien dat je in de zwart-wit foto’s ineens veel meer vormen en patronen herkent; ineens word je aandacht gevestigd op patronen zoals een rij bomen of een rij auto’s. Gebruik deze kennis bij het maken van zwart-wit foto’s door goed na te denken over compositie en kadrering.

Tips belichting zwart-wit foto’s
Belichting is heel belangrijk om de contrasten in je zwart-wit foto doeltreffend naar voren te laten komen. Door een sterke gerichte lichtbron te gebruiken kun je meer diepte in de foto brengen en de textuur van onderdelen op de foto benadrukken. Veel textuur in een foto, bijvoorbeeld de textuur van de vacht van een dier of de ruwheid van rotsen, geeft de kijker het gevoel aanwezig te zijn in de foto. Wanneer je zachte belichting gebruikt of fotografeert op een bewolkte dag zullen de foto’s in zwart-wit meer subtiliteiten in de foto naar voren brengen, dan een kleurenfoto.

Zwart-wit fotografie vandaag
Zwart-wit foto’s zijn heel doeltreffend om de puurheid van emoties of om een actie te benadrukken. Het maakt de foto krachtiger. Vanwege deze effecten zijn zwart-wit foto’s erg geliefd onder kunstenaars en journalisten. Hoewel er tegenwoordig nog zwart-wit fotopapier te krijgen is en er nog steeds fototoestellen bestaan waarmee je monochrome foto’s (foto’s in één kleur) kunt maken, kiezen moderne fotografen meestal voor een geavanceerde digitale camera met zwart-wit instelling of ze bewerken de foto met een digitaal bewerkingsprogramma na tot een zwart-wit foto. Welke techniek je ook gebruikt, de principes van zwart-wit fotografie blijven hetzelfde. De zwart-wit techniek behoort tot de basiskennis fotografie.

Zelf reflectieschermen maken

Welke beginnende fotograaf droomt niet van een eigen volledig uitgeruste studio met de meest geavanceerde belichtingsapparatuur? Het probleem voor de meeste beginnende fotografen zijn de hoge kosten die hieraan verbonden zijn. Maar niet getreurd, want met de juiste tips zal het je ook met weinig geld lukken om een goede belichting te realiseren.

Fotografie en belichting
Er zijn heel veel verschillende soorten licht, die allemaal hun eigen uitwerking hebben op een foto. We kunnen onder andere een onderscheid maken tussen natuurlijk licht en kunstlicht en tussen direct licht en indirect licht. Een goede belichting is een van de kernvoorwaarden voor een geslaagde foto. Maar het is nog niet zo gemakkelijk om het juiste licht te creëren voor het maken van een bepaalde foto. Als fotograaf kun je gebruikmaken van verschillende hulpmiddelen om het licht zoveel mogelijk naar je hand te zetten. Een van die hulpmiddelen is een reflectiescherm.

Wat is een reflectiescherm?
Met een reflectiescherm kun je het licht in jouw voordeel veranderen. Licht is al snel te hard, omdat licht altijd in een rechte lijn straalt. Direct zonlicht is een voorbeeld van hard licht. Het zorgt voor diepe schaduwen die scherp in contrast staan met fel belichte plekken. Ook felle flitsers op fototoestellen kunnen voor een te hard licht zorgen. Met een reflector kun je het licht als het ware ombuigen waardoor het zachter wordt en je dus minder last hebt van te diepe schaduwen of te fel belichte onderdelen op de foto. Het is heel goed mogelijk om voor weinig geld zelf reflectieschermen te maken.

Zelf reflectieschermen maken
Voor het maken van een reflectiescherm heb je wit schuimboard nodig. Dit is te koop bij de meeste doe-het-zelf winkels. Koop een groot stuk, zodat je het zelf op de gewenste maat kunt snijden. Voor het fotograferen van mensen of grote objecten heb je een groot reflectiescherm nodig van tussen de 80 en 110 cm. Het is altijd handig om reflectieschermen van verschillende groottes op voorraad te hebben.

Wanneer je het schuimboard op maat hebt gesneden bedek je het met aluminiumfolie. Zorg dat het stuk aluminiumfolie groot genoeg is, zodat je het om de zijkanten heen kan vouwen tot op de achterkant van het schuimboard, waar je het straks op gaat vastplakken met blauwe schilderstape. Deze tape is gemakkelijk te verwijderen, zodat je er weer gemakkelijk nieuwe folie tegenaan kunt plakken.

Voordat je het aluminiumfolie erop plakt, verfrommel je het eerst een beetje met je handen, zodat er flink wat kreukels in komen te zitten. Daarna strijk je het weer vlak, maar je zult zien dat de kreukels goed zichtbaar blijven. Deze kreukels zijn nodig om het licht om te buigen en te verzachten.

Met behulp van een statief en wat pvc-buizen kun je gemakkelijk een reflectieschermhouder in elkaar zetten, zodat je meer controle hebt over de stand van het reflectiescherm. Richt het scherm op de persoon of het object dat je wilt fotograferen.

Voor variatie in de lichteffecten kun je ook schuimboard of folie in andere kleuren gebruiken, bijvoorbeeld in het zwart of in goudkleur. In goed verlichte ruimtes heb je misschien enkel het witte schuimboard nodig om het licht te kunnen verzachten.

Ook hier geldt weer; experimenteer en ontdek wat voor jou het beste werkt!

Een introductie in de panning-techniek

Als fotograaf raak je nooit uitgeleerd. Er zijn altijd wel weer bijzondere en nieuwe technieken te leren en leuke experimenten die je eens kunt uitproberen. Ben je bijvoorbeeld al bekend met de panning-techniek? Met het in de vingers krijgen van deze techniek kun je je vaardigheden op het gebied van fotografie op een leuke manier naar een hoger niveau tillen. Hier vind je een korte introductie in de panning-techniek.

Panning in het kort
Panning is een techniek waarmee je beweging of snelheid in een foto kunt uitdrukken. Het gaat hierbij om het vastleggen van een object dat zich in een rechte lijn en met een bepaalde snelheid voortbeweegt; bijvoorbeeld een voorbij razende auto, een marathonloper, een fietser of een dier dat voorbij komt rennen. Het resultaat van een goed uitgevoerde panning is een foto waarin het onderwerp bevroren en zo scherp mogelijk wordt afgebeeld in de actie, terwijl de achtergrond is vervaagd.

Uitvoeren van de panning-techniek
Hieronder zullen we stap voor stap aangeven hoe je een panning foto kunt maken. Zoals met alles zul je veel moeten oefenen, voordat je de techniek naar behoren in de vingers hebt. Oefen de eerste keren met een situatie die je zelf goed kunt controleren door bijvoorbeeld een vriend of vriendin een paar keer over straat voorbij te laten fietsen in dezelfde of verschillende snelheden. Voor het maken van een foto met de panning-techniek kun je het volgende stappenplan gebruiken:

• Kies een focuspunt
  Dit wil zeggen dat je vooraf precies bepaalt op welk moment en op welke plaats je tijdens het pannen de foto neemt. Bijvoorbeeld op het moment dat de fietser voorbij een bepaald verkeersbord of een voordeur fietst.

• Instellen van de sluitertijd
  Wanneer je een bewegend object wilt fotograferen heb je altijd een zeer lage sluitertijd nodig. Zorg dat je de sluitertijd goed afstemt op de snelheid van in dit geval de fietser. Bij een panning wordt over het algemeen aangeraden om te kiezen voor een sluitertijd van tussen 1/125 en 1/180, afhankelijk van de snelheid.
• Stel een statief op
  Voor het uitvoeren van een panning werk je het beste met een statief, zodat je zeker weet dat je de camera op de juiste hoogte en over een strakke horizontale lijn kunt bewegen. Op deze manier wordt het beeld mooi in horizontale richting vervaagd. Maak je de foto uit de hand, dan kan het beeld ook verticaal gaan vervagen en dat willen we het liefst voorkomen. Oefen de pan-beweging een paar keer zonder een foto te nemen, zodat het straks gemakkelijker en soepeler gaat.

• Het nemen van de foto
  Houd de fietser goed in de gaten wanneer je hem of haar dichterbij ziet komen en houd je vinger op de knop. Volg zo soepel mogelijk de beweging van de fietser en draai met je bovenlichaam mee, terwijl je voeten vast op de grond blijven staan. Druk de knop in om een foto te maken op het moment dat de fietser het focuspunt bereikt. Vergeet niet om ook dan de fietser in zijn rijrichting te blijven volgen voor een zo optimaal mogelijk resultaat.

Hoe analyseer je een foto?

Als fotograaf is het ook belangrijk dat je leert om naar het werk van anderen te kijken. Het kan je inspireren en helpen bij het verfijnen van je eigen werk. Het kan je ook helpen om fotografie nog beter te waarderen. Het is nog niet zo gemakkelijk om te leren waar je precies naar moet kijken op een foto en wat de ene foto wel bijzonder maakt en de andere niet. We hebben hier een stappenplan opgesteld dat je helpt bij het goed analyseren van een foto.

1. Algemene beschrijving

Bekijk de foto op de eerste plaats zonder er meteen een oordeel over te vellen. Beschrijf simpelweg kort wat je op de foto ziet. Vervolgens let je erop of de foto je meer informatie geeft over wie de fotograaf is, in welk jaar de foto is genomen en waar de foto is genomen? Ook bepaal je binnen welk genre de foto valt; gaat het om een portretfoto, modefoto, architectuurfoto, reclamefoto, nieuwsfoto, landschapsfoto etc.?

2. Analyseer de fotografische elementen en principes

Maak een grondige analyse van de belangrijkste fotografische elementen en principes volgens onderstaande aandachtspunten:

• Vormgeving
  Beschrijf in heldere bewoordingen de enscenering van het getoonde op de foto. Welke vormen en lijnen kun je herkennen? Hoe staan de elementen op de foto tot elkaar in verhouding? Is er sprake van evenwicht? Welke accenten zijn er in de foto gelegd en welke technieken of principes zijn hiervoor gebruikt (belichting, kleur, compositie etc.)? Is er een bepaald ritme te herkennen? Welke kleuren zijn er gebruikt?

• Camera
  Vanuit welk perspectief is de foto genomen? Ooghoogte, kikkerperspectief of vogelvlucht. Hoe is de kadrering van de foto? Gaat het om een close-up, een medium shot of om een overzichtshot?

• Belichting
  Wat voor soort belichting is er gebruikt? Diffuus, indirect of direct licht? Wordt er misschien gewerkt met tegenlicht? Wordt er gewerkt met contrast of scherptediepte?

• Fotobewerking technieken
  Is er gebruikgemaakt van fotobewerking technieken? Zo ja, welke technieken zijn er gebruikt?

3. Context analyseren
Voordat je een interpretatie gaat geven van de foto is het ook belangrijk om eerst eens jezelf en de context onder de loep te nemen. De manier waarop je een foto analyseert, is namelijk ook afhankelijk van je afkomst, leefomstandigheden, geloof en denkbeelden. Iemand met een strenge katholieke achtergrond zal anders naar de foto van de paus kijken, dan iemand met een afkeer van dat geloof. Ook de omgeving en situatie waarbinnen de foto wordt gepresenteerd beïnvloedt de interpretatie. Gaat het om een foto van een actuele situatie? Hangt de foto in een modern museum, op straat, in het gemeentehuis of zie je de foto in een bepaald tijdschrift met een politieke lading?

4. Interpretatie en evaluatie
Geef een beschrijving van het effect dat de foto op jou persoonlijk heeft en breng dit in verband met de veronderstelde bedoeling van de fotograaf die de foto heeft gemaakt. Is de bedoeling van de fotograaf naar jouw mening goed uit de verf gekomen? Geef tot slot een goed onderbouwde mening over het wel of niet geslaagd zijn van de foto.

Aan de slag als zelfstandig fotograaf?

Zie jij een carrière als freelance fotograaf wel zitten? Veel mensen dromen ervan om van fotografie hun werk te maken. Vooral de vrijheid en de creativiteit die men in het werk kwijt kan hebben een grote aantrekkingskracht op mensen. Maar hoe staat het ervoor met je organisatorische, commerciële en bedrijfskundige kwaliteiten? Wie als freelance fotograaf aan de slag wil, moet namelijk van veel meer markten thuis zijn dan alleen maar van fotografie.

Meer dan alleen een fotograaf
Al veel gepassioneerde fotografen zijn je voorgegaan in het opzetten van een zelfstandige carrière binnen de fotografiebranche. Alleen diegenen die zich goed op dit avontuur hebben voorbereid, hebben een rendabele carrière op kunnen zetten. Velen onderkenden het belang van goede ondernemerskwaliteiten. Hoe fantastisch je werk als fotograaf ook is, als je niet in staat bent om op een effectieve manier je zaak te runnen, zul je nooit succesvol worden. Als freelance fotograaf moet je veel meer zijn, dan alleen maar fotograaf, je moet ook een ondernemer zijn.

Een eigen business, een uniek concept
Wanneer je een zelfstandige activiteit als freelance fotograaf op wilt zetten moet je allereerst heel duidelijk voor ogen hebben wat je precies wilt. Een andere valkuil waar veel beginnende freelance fotografen namelijk in trappen is dat ze alle mogelijke klussen aannemen, uit angst om zonder werk te zitten. Het probleem is dat je hierdoor geen tijd hebt om je op je unieke kwaliteiten te concentreren met het risico dat je het plezier in je vak verliest en je je niet verder ontwikkelt in waar je goed in bent. Stel daarom vooraf een duidelijk en uniek concept op waaraan je je houdt. Een goed uitgewerkt en uniek concept zal je bovendien helpen om een helder ondernemingsplan op te zetten, waardoor je onder andere meer kans hebt op het binnenhalen van de nodige financiering.

Ondernemingsplan opzetten
Ook als freelance fotograaf is het belangrijk om een goed ondernemingsplan op te stellen. Dit plan biedt je een goede richtlijn bij het opstarten, beheren en uitbreiden van je zelfstandige activiteit. Het helpt je bij het beoordelen van hoe realistisch je ideeën zijn en het stimuleert je om na te denken over je doelen en bedrijfsstrategieën. Ook dien je stil te staan bij welke doelgroep je aan wilt spreken, welke marketingstrategieën je in gaat zetten, welke tarieven je gaat hanteren en wat je werktijden zijn. Het opstellen van een ondernemingsplan dwingt je tevens om na te denken over hoeveel financiering je nog nodig hebt en hoe je dit kapitaal gaat verwerven.

Cursus Bedrijfsbeheer
Hoe je een goed ondernemingsplan op kunt stellen leer je onder andere binnen de Cursus Bedrijfsbeheer van de Fotografie Academie. Binnen deze cursus komen verder ook nuttige onderwerpen als boekhouding, marketing, verzekeringen en fiscale verplichtingen aan de orde. Een cursus bedrijfsbeheer is voor iedereen die een eigen business op wil zetten dan ook onmisbaar. Bovendien is het straks, wanneer je je zelfstandige activiteit wilt gaan registeren bij de Kruispuntbank van Ondernemingen, verplicht om een bewijs van voldoende kennis van bedrijfsbeheer te overleggen.

Ben jij een geboren fotograaf?

Voor het vak van fotograaf geboren zijn, is één ding. Maar er ook daadwerkelijk in slagen om er een succesvolle professionele carrière van te maken, is iets heel anders. Ook steeds meer mensen beschikken over een professionele fotocamera, maar ook dat maakt hen niet meteen tot een professionele fotograaf met goede uitzichten op een geslaagde carrière. Maar wat dat wel?

Passie en creativiteit
Voor welk vak je ook kiest, een eerste vereiste voor een succesvolle carrière is passie. Het is belangrijk dat je van nature geïnteresseerd bent in het vak dat je kiest. Greep je als kind al graag naar het fototoestel? Was je op de middelbare school altijd degene die de kiekjes maakte op het schoolfeest? Of schepte je er voldoening in om zomaar met je fototoestel eropuit te trekken op zoek naar de mooiste plaatjes? Dan is het heel goed mogelijk dat je voor het vak geboren bent.

Vergaande kennis van techniek
Iedereen kan een fotocamera oppakken, het apparaat aanzetten en plaatjes schieten. Maar weet je ook hoe het toestel in elkaar zit, hoe het exact werkt en wat de verschillende standen precies voor veranderingen in het beeld teweegbrengen? Om een goede fotograaf te worden is het onmisbaar dat je helemaal thuis bent in camera- en fototechnieken. Je weet alles over zaken als sluitertijd, scherptediepte en het diafragma. Deze vergaande kennis van de techniek helpt je straks om je creatieve ideeën perfect in de praktijk te brengen.

Vakopleiding tot fotograaf
Een gedegen vakopleiding tot fotograaf is altijd een goede opstap naar een succesvolle loopbaan. Binnen een opleiding fotografie, zoals je die o.a. bij de Fotografie Academie kunt volgen, wordt er naar het juiste evenwicht gezocht tussen het beheersen van de technieken en het ontwikkelen van je creatieve talenten. Alleen op deze manier zul je je van andere fotografen kunnen onderscheiden. Maar ook buiten de schoolmuren zul je je blijven moeten ontwikkelen. Het is belangrijk dat je steeds beter je eigen stijl of point of view gaat definiëren.

Ontwikkel je eigen point of view
Alleen fotografen die steeds weer hun eigen stempel op hun werk weten te drukken zullen erin slagen om een succesvolle carrière als fotograaf op te zetten. Hieronder enkele aandachtspunten die je op weg kunnen helpen:

• Waarom wil je foto’s maken?
  Dit blijkt voor veel fotografen geen gemakkelijk vraag te zijn. Onderzoek wat voor jou de belangrijkste motieven zijn om als fotograaf te werken.
• Regels negeren
  Laat alle regels eens varen en vergeet even de betaalde fotografieklussen die je regelmatig moet uitvoeren om rond te kunnen komen. Ga bij jezelf na; met welk fototoestel werk ik het liefste? Wat vind ik het leukste om te fotograferen? Wat trekt mijn aandacht?
• Eropuit en fotograferen maar!
  Trek er vervolgens gewoon opuit. Waar valt je oog op? Ga dit fotograferen en experimenteer ermee.
• Reflectie
  Ontdek door middel van continue reflectie op je werk waar je echt goed in bent en wat je echt leuk vindt om te doen. Ga analytisch te werk en onderzoek of je terugkerende thema’s of perspectieven in je werk kunt ontdekken.